De Weg naar een Digitale Soevereine Overheid
Een interactieve verkenning van de transitie van de Nederlandse overheid naar open source: de noodzaak, de alternatieven, de route en de uitdagingen.
Start de verkenningHet Probleem: Gevangen in het Systeem
De huidige IT-infrastructuur van de Nederlandse overheid wordt gekenmerkt door een diepe afhankelijkheid van enkele grote, propriëtaire softwareleveranciers. Dit leidt tot vendor lock-in, stijgende kosten en zorgen over onze digitale soevereiniteit.
⛓️ Vendor Lock-in
100% van de Nederlandse overheidsorganisaties gebruikt Microsoft-producten. Veel gemeenten voelen zich gevangen, omdat een overstap financieel en operationeel complex is. Dit beperkt de keuzevrijheid en verhoogt de strategische kwetsbaarheid.
💰 Stijgende Kosten
De totale ICT-kosten per inwoner stijgen, mede door duurdere licentiemodellen (SaaS) en de inhuur van dure externe specialisten. De afhankelijkheid legt een groeiende financiële druk op publieke budgetten.
🛡️ Digitale Soevereiniteit
Het opslaan van gevoelige data bij Amerikaanse techreuzen onderwerpt ons aan buitenlandse wetgeving. Dit raakt de kern van onze autonomie. Een eigen, soevereine (cloud)infrastructuur is essentieel voor controle over onze data en digitale toekomst.
De Oplossing: Een Rijk Open Source Landschap
Voor vrijwel elke propriëtaire toepassing bestaat een volwassen, veilig en betrouwbaar open source alternatief. Deze alternatieven bieden een pad naar meer flexibiliteit, controle en onafhankelijkheid. Selecteer een categorie om de mogelijkheden te verkennen.
De Routekaart: Een Gefaseerde Transitie
Een "big bang" is onrealistisch. Een succesvolle migratie vereist een pragmatische, gefaseerde aanpak. Klik op een fase om de belangrijkste acties te zien.
Fase 1
Fundament & Snelle Successen
Fase 2
Kernsystemen & Infrastructuur
Fase 3
Complexe & Gespecialiseerde Systemen
De Uitdagingen: Meer dan Alleen Techniek
Een migratie is een diepgaande transformatie. De grootste hordes zijn niet altijd technisch, maar vaak financieel en organisatorisch van aard.
De Financiële Vergelijking (TCO)
Open source is niet 'gratis'. Het vergt een verschuiving van uitgaven: van dure licenties naar strategische investeringen in eigen personeel, training, maatwerk en support. De grafiek toont een conceptuele vergelijking van de Total Cost of Ownership (TCO).
🏢 Organisatorische Metamorfose
De grootste uitdaging is het doorbreken van de "on-wendbaarheid" van de interne organisatie. Dit vereist een cultuuromslag, investeringen in vaardigheden en sterk verandermanagement om weerstand te overwinnen en eigenaarschap te creëren.
🏛️ Politieke Wil & Commitment
Een migratie overspant meerdere politieke cycli. Het vereist duurzame, partij-overstijgende steun, verankerd in nationale belangen zoals soevereiniteit en economische veerkracht, om te voorkomen dat het project strandt.
🧩 De "Goddelijke Applicaties"
Voor niche-systemen (bv. van PinkRoccade) bestaan niet altijd kant-en-klare alternatieven. De strategie moet verschuiven van 'vinden' naar 'actief bevorderen': het gericht (laten) ontwikkelen van open source vervangingen.
Blauwdruk voor een Soeverein Nederland
Een succesvolle transitie rust op vier strategische pijlers die samen het fundament vormen voor een digitaal autonome overheid.
Beleid Versterken
Het 'Open, tenzij'-beleid aanscherpen en krachtig handhaven bij inkoop en ontwikkeling.
Investeren in Capaciteit
Structureel investeren in training van personeel en het versterken van Open Source Program Offices (OSPO's).
Samenwerking Katalyseren
Interbestuurlijke en publiek-private samenwerking stimuleren om gezamenlijk oplossingen te ontwikkelen.
Gefaseerd Migreren
Een pragmatisch, meerjarig migratieplan volgen met heldere fasen, doelen en mijlpalen.